Sıcak hava, beton dökümü sırasında arka arkaya üç gün ortalama sıcaklığın 30°C'nin üzerinde olduğu ve genel olarak ülkemizde yaz aylarında ortalama sıcaklıkların 30°C'nin üzerinde olduğu hava durumudur (TS 1248).
Normal havalarda beton döküm sıcaklığı +5°C ile +30°C (TS 1247) olarak tanımlanır.
Teslim anındaki taze beton sıcaklığı, kullanıcı ile imalatçı arasında belirlenebilir (TS EN 206-1). Teslim anındaki taze beton sıcaklığı +5°C olarak öngörülmüştür. En uygun beton döküm sıcaklığı 10°C-15°C olarak kabul edilebilir.
Sıcak Havanın Taze Beton Üzerindeki Etkileri
Sıcak hava şartlarını sadece hava sıcaklığı olarak değil, ortam ve beton sıcaklığı, nem, rüzgar hızı ve güneş ışınımının bileşkesi olarak değerlendirmek gerekir.
Yüksek sıcaklıktaki rüzgar ve bağıl nem, suyun buharlaşmasını etkiler. Doğal olarak, karıştırma işleminde, döküm işleminde ve bekleme sürecinde taze betonun kalitesi üzerinde sıcaklığın büyük etkisi vardır. Bunun nedeni su oranı, sıcaklık kaybı, termal çatlama riski, plastik rötre çatlakları oranı ve soğuk derz oluşumu artarken priz süresi, dayanım ve çatlaklara bağlı 28 günlük dayanım azalır. Renk farklılığı ve soğuk derz nedeniyle estetik olmayan bir görüntü oluşur, geçirgenlik artabilir.
Beton sıcaklığının 15°C - 20°C arasında olması idealdir; ama bu her zaman böyle değildir. TS EN 206-1 standardına göre beton sıcaklığı minimum 5°C olmalıdır. Bu standardın bir üst sınırı olmamasına rağmen beton sıcaklığının 32°C (ASTM C 94) üzerinde olmaması idealdir. Genellikle 1m2 beton yüzeyin bir saat içerisinde yüzeyden buharlaşan su miktarı 1 kg'dan fazla ise gerekli önlemler alınmalıdır.
Araştırmalar Sonucu İlk 24 Saat 38°C Kürlenme
Elde edilen beton numunelerin 28 günlük dayanımlarının normal duruma (ACI 306R) göre %10-15 daha düşük olduğu belirlenmiştir.
Sıcaklık ve dayanım arasında ters orantı vardır, yani karışımın dökülmesi ve bekletilmesi sırasında betonun dayanımı ile doğrudan etkileşime giren ana faktörlerden biridir.
Optimum sıcaklık koşulları göz ardı edilerek dökülen beton
ısının neden olduğu çatlaklar.
Beton Üretiminde Alınacak Önlemler
Malzemeler uygun olmayan şekillerde saklanmalıdır. Bu, örneğin, Agrega gölgede saklanmalı veya doğrudan soğutulmalıdır. Çimento Siloları yalıtılmalıdır.
Su izolasyonlu tanklarda ve mümkünse yer altında muhafaza edilmelidir.
Su soğutma sistemlerini kullanmalıdır. Bu konudaki çeşitli alternatifler sırasıyla aşağıda sıralanmıştır.
Benna GOGCU
Makine Mühendisi